"Τούμπα στα πλακάκια"- ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΣΙΜΑΚΗ
γράφει η Αγγελική Καραπάνου
Τον Μάρτιο του 2022 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Τόπος η συλλογή διηγημάτων της Δέσποινας Σιμάκη "τούμπα στα πλακάκια". Τι είναι συνήθως μια τούμπα στα πλακάκια; Μια αναπάντεχη πτώση που πονάει για λίγο,αλλά μπορεί να προκαλέσει και γέλια έκπληξης. Από τον τίτλο λοιπόν του βιβλίου η συγγραφέας μας προϊδεάζει για τη γλυκόπικρη γεύση των ιστοριών της,όπως γλυκόπικρη είναι και η ίδια η ζωή άλλωστε.
Έντεκα διηγήματα που διαδραματίζονται σε σπίτια φιλοξενίας παιδιών. Η αγάπη,η ενσυναίσθηση,το δέσιμο,τα τραύματα που πρέπει να επουλωθούν. Οι δεσμοί που δε χτίζονται εξαιτίας της συγγένειας,αλλά με βάση τη γνώση, την αγάπη στον άνθρωπο και την ενσυνείδητη αφιέρωση σ'έναν ιερό σκοπό. Μωρά που έρχονται,παιδιά που επιστρέφουν στους βιολογικούς γονείς,άλλα που υιοθετούνται,έφηβοι και ενήλικες που βρίσκουν τον δρόμο τους, μα δεν ξεχνούν. Τα άτομα που εκπαιδεύονται στην αγωγή της παιδικής ψυχής,παλεύουν να γίνουν μια μεγάλη αγκαλιά για τα εγκαταλελειμμένα και κακοποιημένα ανήλικα. Πασχίζουν να μετατρέψουν τα κέντρα φιλοξενίας σε ζεστά σπίτια,να γεμίσουν τα κενά,να γιατρέψουν την απώλεια και την έλλειψη. Από την άλλη βαδίζουν προσεκτικά στο σχοινί των ισορροπιών,ώστε να γίνουν χρήσιμοι,μα όχι αναντικατάστατοι,γιατί αυτή η πολύτιμη σχέση που θεμελιώνεται στον συγκεκρικριμένο χώρο,δε θα κρατήσει για πάντα,τουλάχιστον στη συνθήκη αρωγού-προστατευόμενου.
Οι ήρωες ζωγραφίζονται με διαύγεια,ευαισθησία,διεισδυτικότητα,ρεαλισμό. Το διαφορετικό αγοράκι που μπερδεύει την παιδαγωγό με τη γυναίκα που το γέννησε,το κοριτσάκι που επιστρέφει στον μέχρι πρότινος φυλακισμένο πατέρα. Ο γιος που ονειρεύεται να μεγαλώσει για να τηλεφωνήσει στη μητέρα του,το παιδί που θέλει να το σκάσει από φόβο πως δε θα ξαναδεί το αδερφάκι του. Ο μοναχικός δάσκαλος που έρχεται να φέρει δώρα στα παιδιά,η τοξικομανής μάνα που εναποθέτει την τύχη της κόρης της στις στοργικές "ξένες μητέρες". Ο τρυφερός μπαμπάς-μετανάστης ,ο άκληρος ηλικιωμένος που δωρίζει το σπίτι του για να γίνει ξενώνας για τα παιδιά. Το αψυχολόγητο ζευγάρι που πρώτα κάνει αίτηση να υιοθετήσει ένα αγόρι και μετά αλλάζει γνώμη.Η νεαρή κοπέλα που κόβει το νήμα της επικοινωνίας με την πραγματική της οικογένεια. Το φιλοξενούμενο κορίτσι που μεγαλώνει και γίνεται φίλη με τη γυναίκα που το φρόντιζε σ'όλη την παιδική του ηλικία.
Η συγγραφέας Δέσποινα Σιμάκη,που σπούδασε Φιλολογία και εργάστηκε επί σειρά ετών στο Χαμόγελο του Παιδιού,έζησε από κοντά το περιβάλλον ενός οίκου υποστήριξης παιδιών με προβλήματα επιβίωσης. Πότε σε πρώτο πρόσωπο,σε ρόλο αφηγήτριας, άλλοτε υιοθετώντας τον χαρακτήρα του φιλοξενούμενου παιδιού,επιτυγχάνει να μας πάρει από το χέρι και να μας συστήσει έναν κόσμο γνωστό κι άγνωστο για τους πολλούς. Ο γρήγορος ρυθμός,το απέριττο στιλ γραφής,οι εσωτερικοί μονόλογοι,οι αληθινοί διάλογοι κάνουν το βιβλίο εύληπτο και απολαυστικό. Το σκάψιμο στον πυρήνα της ψυχής των πρωταγωνιστών, η σκιαγράφηση των εμποδίων του βίου τους, η φωτογράφιση των αρμών που ορίζουν την ανεπανάληπτη σχέση παιδαγωγού-παιδιού,τα μηνύματα αλτρουϊσμού που απορρέουν από την πένα της πεζογράφου, συνθέτουν ένα ανάγνωσμα συγκινητικό.
Και μια πρόσθετη επισήμανση για τη λογοτέχνιδα Δέσποινα Σιμάκη. Την έχουμε δει μέχρι στιγμής ως ποιήτρια,θεατρική συγγραφέα,δημιουργό παραμυθιών,στιχουργό,διηγηματογράφο. Λίγοι άνθρωποι ασχολούνται με πολλά είδη γραπτού λόγου και τα καταφέρνουν εξίσου καλά σε όλα. Η ίδια ανήκει σ'αυτή την ξεχωριστή κατηγορία.Θα μοιραστώ μαζί σας ένα απόσπασμα από το διήγημα "Προσπάθησε να θυμηθείς" και θα ευχηθώ το βιβλίο να είναι ΚΑΛΟΤΑΞΙΔΟ!
Μουδιάζω,δεν έχω να πάω πουθενά,δεν υπάρχουν εδώ επιστημονικά εγχειρίδια,είναι μπάνιο σπιτιού,δεν έχω διευθυντή,και μες στο χάος αυτό το απίστευτο,όχι της μοναξιάς του κόσμου,το χάος το χειρότερο που έχεις τον άλλο απέναντι,πρόσωπο με πρόσωπο,και σε ρωτάει την αλήθεια του και περιμένει απάντηση,μια λέξη ήρθε στον νου μου,το όνομα της μάνας του,που το θυμάται αυτό καλά και είναι ίδιο με το δικό μου,και αναθάρρησα.Είναι μικρός και παρανόησε,τα μπέρδεψε,Χριστούλη μου. Πρέπει να του εξηγήσω ήρεμα. Του τυλίγω το μπουρνούζι δυνατά,το τρίβω λίγο για να τον ζεστάνω,κατεβάζω το καπάκι της τουαλέτας,κάθομαι πάνω και τον παίρνω στα γόνατα. Του θυμίζω ότι έχω μόνο δύο παιδιά,τα ξέρει καλά,τώρα δεν τα λέγαμε; Μάλιστα,η κόρη μου έχει γεννηθεί τον ίδιο χρόνο μ'εκείνον.
-Κι ύστερα,όταν γεννάς ένα παιδί,δεν είναι δυνατόν να το ξεχάσεις. Είναι μια διαδικασία που παίρνει χρόνο,μια γέννα είναι επώδυνη,δυνατή εμπειρία,και όμορφη,τόσο όμορφη,δεν ξεχνιέται. Πώς είναι δυνατόν; Να σε γέννησα και να σε ξέχασα;
