«Σώματα δίχως χρόνο» -ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΣΙΜΑΚΗ
γράφει η Αγγελική Καραπάνου
Ποιος είναι ο πιο ισχυρός έρωτας στις καρδιές των ανθρώπων; Ο εκπληρωμένος ή ο ανεκπλήρωτος; Φαντάζομαι πως είναι αυτός που πρόλαβες να τον γευτείς και διακόπηκε βίαια κι απότομα παρά τη θέλησή σου! Εκείνος που έκαιγε σαν λάβα και παρεμποδίστηκε από τις κοινωνικές συνθήκες.
Ένας τέτοιος έρωτας γέννησε την ποιητική συλλογή της Δέσποινας Σιμάκη «Σώματα δίχως χρόνο». Διαβάζοντας το σημείωμα στο τέλος του βιβλίου, η λογοτέχνιδα μας ενημερώνει πως αφορμή για να γραφτεί αυτό το έργο ήταν οι διηγήσεις ενός ενενηντάχρονου. Είχε αγαπηθεί με μια γυναίκα από τότε που οι δυο τους ήταν νέοι. Παντρεύτηκαν με άλλους ανθρώπους, φρόντιζαν τις οικογένειές τους, όμως αυτά που τους ένωσαν στη νεανική τους ηλικία δεν ξεπεράστηκαν ποτέ. Αιώνια λάτρευε ο ένας τον άλλον και ζούσαν σαν δυο κύκλοι τεμνόμενοι. Τους πρωταγωνιστές της ιστορίας τους βλέπουμε να μεγαλώνουν, να γερνάνε, όμως η αγάπη τους μόνο μεγαλώνει, δε γερνά. Είναι σώματα και ψυχές δίχως χρόνο.
Αναρωτιέμαι πόσο βαθιά μπορεί να πάει η εξιστόρηση προσωπικών βιωμάτων από τον άνθρωπο αυτό για να σκάψει τόσο στην ψυχή της λογοτέχνιδας, να ρίξει σπόρους και ν' ανθίσουν τέτοια ευωδιαστά ποιητικά λουλούδια. Η ποιήτρια είναι σαν να έχει μπει σε μια μηχανή του χρόνου κρατώντας μια κάμερα, η οποία δεν αποτυπώνει μόνο εικόνες αλλά κυρίως ψυχικούς κραδασμούς. Ταξιδεύει στη ζωή των ηρώων και καταγράφει κάθε στιγμή τους μαζί, το αβάσταχτο κενό τους όταν είναι χώρια, τις σκέψεις, τη συγκίνηση, τα απωθημένα. Κάπου κάπου ξεπηδούν κι οι δευτερεύοντες ήρωες, οι νόμιμοι σύζυγοι. Είναι μοναδικό χάρισμα της Δέσποινας Σιμάκη, να καθρεφτίζει με υψηλή ευκρίνεια τις συναισθηματικές αποχρώσεις και τις φωτογραφίες μιας ζωής. Γνωρίζει ν' αποτυπώνει τους χαρακτήρες, στην προκειμένη περίπτωση τα υπαρκτά πρόσωπα, με τρόπο τόσο ζωντανό ,που ο αναγνώστης τους βλέπει μπροστά του.
Στη δουλειά αυτή, οι σκηνές του βίου των αιώνια ερωτευμένων δίνονται άλλοτε σε πρώτο ενικό πρόσωπο σε ύφος εξομολογητικό, συνήθως με τη φωνή της γυναίκας ,αλλά κάποτε και με του άντρα. «Που το σήκωσα και μίλησε...Που άφησα να έρθει πάλι η φωνή στ' αυτιά μου εκείνη" μας λέει σ' ένα από τα ποιήματα αυτής της ομάδας, με τον τίτλο "Που του ' πα να 'ρθει".
Κάποιες φορές το ομιλούν πρόσωπο απευθύνει τα λόγια του στο αντικείμενο του πόθου του σαν σε γράμμα." Όταν θα έρθεις να γελάς και να μην είναι απόγευμα..." διαβάζουμε στο ομώνυμο ποίημα.
Ενίοτε η ιστορία γράφεται σε τρίτο πρόσωπο από την οπτική γωνία του αφηγητή παρατηρητή. Ένα ποίημα αυτής της κατηγορίας είναι το «Εκείνο που φαινόταν από μέσα"...Εκείνο που φαινόταν από μέσα ήταν η μπλε δαντέλα απ' το σουτιέν και από κείνον λίγο δέρμα στο στήθος....
Πόθος, λαχτάρα, απουσία, θλίψη, θυμός, πείσματα, αγάπη που καλά κρατεί, είναι το χαρμάνι αυτού του βιβλίου. Ξεφυλλίζοντάς το έχεις έντονη την αίσθηση της αυξανόμενης θερμοκρασίας. Η δημιουργός πάει και πιο μακριά από την εξιστόρηση μιας αληθινής αγάπης. Η ζωή, ο έρωτας κι ο μοιραία ερχόμενος θάνατος είναι το τρίπολο που κυριαρχεί στο έργο. Οι πραγματικές αξίες των σχέσεων και του ανθρώπινου ταξιδιού στη γη φωτίζονται μέσα από τις εμπειρίες.
Ο λόγος της είναι μεστός, ορμητικός, διεισδυτικός, πολύχρωμος. Είναι σαγηνευτικός, χωρίς καθόλου φτιασίδια. Είναι διαυγής, όσο η αλήθεια.
Κλείνοντας θέλω να πω πως τα "Σώματα δίχως χρόνο" με συγκίνησαν πολύ. Ένιωσα να συμπάσχω με το ζευγάρι που πέρασε μια ζωή σχεδόν χωριστά, μια ζωή αναπόφευκτα διπλή και μισή, ενώ θα ήταν ευλογία να είναι μαζί, αφού πέταξαν σε τέτοια ύψη που άλλοι ούτε διανοούνται. Θα μοιραστώ μαζί σας ένα ποίημα:
Πού ήσουν;
Όταν ήρθε ο διαχειριστής και μου είπε πως κάνω φασαρία με όλο αυτό τον κόσμο που
μαζεύω στο μπαλκόνι
Που έβγαινα από το ταξί και δεν είχα ψιλά
Που ήρθε η Μάνια και μου' πε πως ήταν ερωτευμένη και σάστισα που είδα απέναντι
ξανά τα μάτια μου
Τη νύχτα που λαχτάρησα, γιατί έβλεπα τα χέρια σου απάνω στο τραπεζάκι του
σαλονιού και δεν ήτανε
Που βγήκανε τα μαρτολούλουδα
Τα Χριστούγεννα ανήμερα
Στο καρναβάλι με τις μάσκες
Τη μέρα που απολύθηκε από το στράτευμα
Όταν έμαθα πως πονάς και δεν σου έστειλα ούτε μήνυμα, αλλά προτίμησα να δω
ταινία ιταλική
Που πέρναγα τυχαία κάτω από το σπίτι σου και μετά έβριζα τα σήματα
Όταν ζητούσα το πουλόβερ σου
Που άκουγα τις φωνές σου
Εκείνο το μεσημέρι που λαχτάρησα με το σωλήνα που έσπασε κι έτρεξαν οι γείτονες
Στης Σύμης τα σοκάκια που χάζευα τα πόδια μου και κατάλαβα πως δε θυμόμουν πια
πώς κάνουνε οι ώμοι σου όταν λυπάσαι
Που γέλασα και παραδέχτηκα τη ματαιότητα του πόνου
Την άλλη μέρα που όποια εικόνα σου είχα ακόμη τη διέγραψα ανακουφισμένη και
τότε ήλθε η Χριστίνα και μου είπε πως έχω χαιρετίσματα
Στο λεωφορείο που μου έκλεψαν το πορτοφόλι με τα χαρτιά όλα μέσα
Που τα ξανάβγαλα με κόπο κι έτρεξα αμέσως στο πρακτορείο
Για να φύγω κι άλλο
Μήπως και δεν ξεχνιέμαι έτσι
Το πρωινό που ανακάλυψα πως δε μου κάνει πια το παντελόνι που σου άρεσε
Που πήρα δυο μεγάλα μάτια και τα τύλιξα σε μια λαδόκολλα, χωρίς να ξέρω
τίνος είναι
Που δεν έβρισκα επίθετο για να κολλήσω στ' όνομά σου
Στα μπρίκια
Στο πλύσιμο των πιάτων
Στα ποτήρια
Την ώρα που κατηφορίζουνε τα βλέφαρα
Κρατά πολύ η ζωή αυτή και μας κουράζει
Πού ήσουν;
Σου το 'χα πει ολοκάθαρα πως δε θέλω να σε ξαναδώ στα μάτια μου.
Το πίστεψες;
Βιογραφικό σημείωμα
Η Δέσποινα Σιμάκη γεννήθηκε στην Ικαρία το 1971.Σπούδασε Φιλοσοφία στη Θεσσαλονίκη, εργάστηκε για μια δεκαετία ως εκπαιδευτικός και ασχολήθηκε επί σειρά ετών και δίχως τέλος με τη φροντίδα κακοποιημένων παιδιών. Έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις παραμυθιών και ιστοριών από τον τόπο της και έχει συγγράψει τον θεατρικό μονόλογο «Περί φωτός» που ανέβηκε στο χώρο του Μουσείου Φωταερίου στο Γκάζι. Μελέτησε και υπηρετεί τη στιχουργική τέχνη, κυρίως στο χώρο του Μικρού Πολυτεχνείου, ενώ τα τελευταία χρόνια ζει στον τόπο καταγωγής της και ασχολείται με την συγγραφή και την εικονογράφηση παραμυθιών. Η ποίηση είναι το μεγάλο της βάσανο από τα δεκαέξι περίπου.
Βρείτε την ποιητική συλλογή της Δέσποινας Σιμάκη «Σώματα δίχως χρόνο» στον σύνδεσμο: http://filntisi.gr
